لوزه سوم؛ درمان دارویی یا جراحی؟
لوزه سوم؛ درمان دارویی یا جراحی؟
به گزارش بی اس ام اس تشخیص این اختلال خیلی مهم است چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماریها اشتباه گرفته میشود.
لوزه سوم یکی از قسمتهای سیستم لنفاوی بدن
است که جزو سیستم دفاعی محسوب میشود و محل قرارگیری آن در ناحیه پشت بینی
است.لوزه های معمولی قابل رویت در ناحیه حلق دهانی قرار گرفته اند ولی
لوزه سوم که در ناحیه حلق بینی است، در حالت عادی قابل دیده شدن با معاینه
معمولی نیست. لوزه ها در حالت عادی جزو سیستم دفاعی بدن هستند و به همین
خاطر هم هست که در معبر ورود هوا و غذا قرار دارند. لوزه سوم در مسیر راه
هوایی تنفسی قرار گرفته و لوزههایی هم که در ناحیه حلق دهانی میبینیم در
مسیر ورود غذا هستند.بنابراین عوامل بیماریزا در مواجهه با این لوزه ها
قرار میگیرند. خود لوزه ها میتوانند بزرگ شوند. این بزرگی لوزه ها به
قدری شایع است که صرف بزرگی آنها را یک بیماری نمیدانیم. بخصوص در کودکان
3 تا 6 سال به وفور لوزه سوم بزرگ میشود. بزرگی لوزه سوم را تنها زمانی
بیماری و غیرطبیعی تلقی کرده و اقدام به درمان میکنیم که این بزرگی موجب
علائمی شود و اثرات نامطلوبی بر سلامت بگذارد به طوری که بتواند راه تنفسی
را هم مسدود کند. این موضوع در افراد مختلف ممکن است با درجات و شدتهای
مختلف رخ دهد.
علائم بزرگی لوزه سوم
رشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخهای پشت بینی
را تنگ کرده و موجب تنفس دهانی خواهد شد. این مهمترین علامت بزرگی
غیرطبیعی لوزه سوم است. وقتی تنفس مشکل پیدا کرد، ممکن است صدادار شود و
خرخر در خواب نیز اضافه شود. گاهی این خرخر والدین را بیشتر نگران میکند
در صورتی که حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین که تنفس از راه دهان
صورت میگیرد، یک امر غیرطبیعی است. علاوه بر این مشکل چون لوزه سوم
سوراخهای پشت بینی را میبندد، ترشح از بینی هم ممکن است بوجود آید.یکی از
علائم مهم دیگر در این کودکان این است که صدایشان اغلب تودماغی میشود.
تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد میشود به طوری که در درازمدت قیافه
این کودکان طوری تغییر میکند که در اصطلاح پزشکی به آنها قیافه لوزه
سومی یا آدنوئید فیس میگویند. چهره کودکان گویای مشکلات مزمن آنهاست به
قدری که ما وقتی به آنها نگاه میکنیم، تا حد زیادی به شدت مشکلشان پی
میبریم. دهان این کودکان همیشه باز است. لبهای بالایشان به طرف بالا
برگشته و موجب نمایان شدن دندانهای جلوییشان میشود. گاهی کبودی زیر چشم
نیز دیده می شود.
تاثیر لوزه سوم بر سایر ارگانهای بدن
علاوه بر مشکل تنفسی، لوزه سوم روی سایر
قسمتهای بدن و سایر ارگانها هم تاثیر میگذارد. یکی از آنها ارگانهای
مجاور با لوزه سوم است مانند عفونتهای مکرر بینی، سینوسها و گوشها. در
این کودکان غدد لنفاوی گردن در ناحیه زاویه فک بزرگ میشود که این حالت در
پاسخ به التهاب و عفونتهای طولانی لوزهها است.در اینجا به چند مورد از
مشکلاتی که لوزه سوم زمینه ساز آنهاست اشاره می کنیم: یکی از آنها
بیماریهای گوش است. لوزه سوم در پشت بینی قرار دارد، چون مجرای شیپور
استاش هم به پشت بینی باز میشود، التهاب لوزه سوم با بستن شیپور استاش
باعث ابتلای گوش میانی به عفونتهای مکرر خواهد شد. در بسیاری از کودکان
تجمع مایع در پشت پرده گوش ایجاد میشود. این مایع ممکن است مدتها بماند و
به درمانهای دارویی هم پاسخ ندهد. این کودکان همچنین ممکن است مستعد
بیماریهای مکرر گوش میانی شوند.مشکل دیگر، بیماریهای بینی و سینوسهای
اطراف آن است. بینی این کودکان مدام ترشحات چرکی دارد. به طوری که خیلی
اوقات والدین مجبورند مدام به آنها آنتیبیوتیک بدهند.مشکل دیگر، اختلالات
رشد فک و صورت این کودکان است. بخصوص فک بالا. در این کودکان فک به صورت
طبیعی رشد نمیکند. به طوری که مشکل فک بالا به صورت عمیق شدن کام بروز
میکند. فک بالای این کودکان به صورتی است که رشد طولی آن صورت کودکان را
دراز و کشیده میکند. همچنین این کودکان اختلال جفت شدن دندانها را دارند و
لثه آنها نیز مشکل پیدا میکند.عارضه دیگر ناشی از لوزه سوم، اختلالات
سیستم تنفسی تحتانی است که شامل لارنژیت مزمن و برونشیت میشود. طبیعی است
وقتی هوا نمیتواند از بینی رد شده و تصفیه و مرطوب گردد، از دهان وارد
میشود و در نتیجه حنجره و ریه هم دچار التهاب و عفونت خواهد شد.نکته دیگر
مربوط به سایر اثرات جسمی مثل کاهش اشتها است. کودک به خاطر تنفس از راه
دهان، نمیتواند همزمان هم تنفس کند و هم غذا بخورد برای همین کم اشتها شده
و به دنبال آن کاهش رشد جسمی پیدا میکند. همچنین سیستم ایمنی بدن این
کودکان چون ضعیفتر میشود، نسبت به عفونتها حساستر خواهد شد.
نکته دیگر اثرات لوزه سوم بر هوش و رشد ذهنی کودکان است. فعالیت ذهنی این کودکان به خاطر کاهش اکسیژن در طی خواب و عفونتهای مکرر، کم میشود به طوری که آنها معمولا در انجام تکالیف مدرسه و درسشان عقبتر هستند.مساله دیگر اختلال خواب است. این کودکان خوابشان منقطع است. چون در طی خواب مشکل تنفسی دارند و مجبور میشوند پوزیشن خود در خواب را مدام تغییر دهند. این مساله در کودکان کوچکتر عاملی است که آنها را مستعد شبادراری هم میکند. همراه با این مشکل در طی روز این کودکان احساس خستگی دارند و بیحالند. بعضی از این کودکان هم دچار عدمتمرکز و بیشفعالی میشوند. تغییرات رفتاری نیز در این کودکان به وفور دیده میشود.در موارد خیلی شدید حتی این مشکل روی سیستم قلبی – عروقی آنها هم میتواند تاثیر بگذارد. به هر حال میبینیم که یک لوزه سوم که ساده و پیش و پا افتاده به نظر میرسد، چقدر میتواند عواقب داشته باشد. برای همین است که ما همیشه پیشگیری را در این اختلال مقدم بر درمان میدانیم. چون بهطور مثال کودکی که دچار اختلال رشد فک و صورت شده و دندانهایش جفت نمیشود، با بزرگ شدن کودک با این که لوزه سوم از بین میرود ولی آثاری که در رشد فک و صورت است، به صورت یک یادگار دائمی با کودک میماند. شاید اگر درمان سادهای برای این کودک میشد، از درمانهای بسیار پیچیدهتر در بزرگسالی نجات مییافت. بسیاری از کودکانی که برای ارتودنسی مراجعه میکنند، مشکل تنفس دهانی به خاطر لوزه سوم را داشتهاند.
تشخیص لوزه سوم
تشخیص این اختلال خیلی مهم است چون متاسفانه
بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماریها اشتباه گرفته میشود.
علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. کودکی هم که دچار
عفونتهای سینوسی مزمن است، مهمترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این
علائم در کودکی هم که دچار آلرژی مزمن است، دیده میشود.بنابراین ما نیاز
داریم که برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم. اولین قدم
معاینه ساده است. معاینه بینی و حلق و گوش شامل این معاینات میشود. بعد از
آن برای این که دقیقا ارزیابی را کامل کنیم، معاینه دقیقتر، معاینه به
کمک آندوسکوپ از راه بینی است. به این ترتیب تمام مشکلاتی که شامل سینوزیت،
آلرژی، پولیپ، لوزه سوم، بزرگی شاخکهای بینی است، را میتوانیم افتراق و
تشخیص دهیم.این کار اگر توسط یک متخصص که تجربه کافی و لازم دارد، انجام
شود، برای کودک خیلی راحت است. در بچههای با سن خیلی کم مثلا زیر سه سال
ممکن است ما از روشهای تصویربرداری استفاده کنیم. ولی در کودکان با سن
بالاتر که همکاری خوبی دارند، بررسی های دقیقتر را با معاینه آندوسکوپی
انجام میدهیم.
درمان لوزه سوم
اساس درمان صحیح، تشخیص دقیق است. بعد از
تشخیص در صورتی که تشخیص ما بر این بود که مشکل از لوزه سوم است، در وهله
اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجه بندی
میکنیم. اگر در کودک علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته
باشد، با درمانهای دارویی شروع میکنیم تا از رشد بیشتر لوزه سوم جلوگیری
کنیم.در کودکانی که علائم خیلی شدید است و مشکلات خیلی جدی در تنفس دارند،
در صورتی که لوزه سوم هم از نظر درجه بندی اندازه بزرگی داشته باشد،
درمانهای جراحی برای خارج کردن لوزه سوم لازم است. البته گروهی از بچه ها
هستند که ممکن است آنها را با درمانهای جدیدی که نه دارویی هستند و نه
جراحی، بتوانیم درمان کنیم. در این کودکان ممکن است بتوانیم حجم لوزه سوم
را بدون بیهوشی با روشهایی مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس کم کنیم.این
کار مزایایی دارد که مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم
ندارد. علاوه بر این که بافتهای طبیعی هم مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد.
استرس کودک هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت. به این ترتیب
تعداد عملهای جراحی در مورد لوزه سوم را می توانیم به حداقل ممکن برسانیم.
منبع:salamatnews.com
لوزه سوم؛ درمان دارویی یا جراحی؟
- ۹۴/۱۱/۲۵